Wat is een cataract?
De ooglens is een klein, normaal gesproken transparant vergrootglas dat zich achter de pupil bevindt en dat om verschillende redenen (leeftijd, trauma, ontsteking, enz.) geleidelijk troebel kan worden. Dit wordt cataract genoemd. De ooglens speelt een rol in het optische evenwicht van het oog; hij zorgt ervoor dat het licht de structuren bereikt die nodig zijn voor de waarneming van het beeld: het netvlies en de oogzenuw.
Waarom en wanneer moet een cataractoperatie worden uitgevoerd?
Wanneer de vertroebeling van de ooglens, oftewel cataract, het zicht tijdens dagelijkse of professionele activiteiten hindert, kan een cataractoperatie het zicht verbeteren (op voorwaarde dat er geen andere aandoening is, zoals bijvoorbeeld een ziekte van de oogzenuw of het netvlies, die mogelijk onopgemerkt blijft vóór de ingreep).
Hoe verloopt een cataractoperatie?
Een cataractoperatie is een precieze oogheelkundige ingreep waarbij de troebele inhoud van de ooglens wordt vervangen door een transparant implantaat. De patiënt ligt op zijn rug in de operatiekamer, waar alles in het werk wordt gesteld om onder steriele omstandigheden te kunnen werken. De cataractoperatie wordt uitgevoerd onder een microscoop.
Waar vindt de cataractoperatie plaats en onder welke verdoving?
Een cataractoperatie wordt uitgevoerd als dagchirurgie (kort verblijf van maximaal één dag). Er kunnen verschillende soorten verdoving worden toegepast, meestal gaat het om lokale verdoving met druppels in combinatie met sedatie. De twee uitersten zijn algemene verdoving of lokale verdoving door middel van druppels in het oog. De keuze van de verdoving is aan de oogarts, die indien mogelijk rekening houdt met de wensen van de patiënt. Elke verdoving brengt risico’s met zich mee, daarom wordt meestal lokale verdoving met druppels toegepast.
Operatietechniek voor cataract
Tijdens de cataractoperatie wordt de inhoud van de ooglens met behulp van ultrasone golven (fako-emulsificatie) gefragmenteerd en weggezogen, waarna deze wordt vervangen door een implantaat. De incisies zijn meestal zelfdichtend, maar moeten soms worden gehecht. In geval van technische moeilijkheden kan de incisie worden vergroot en kan de techniek worden aangepast aan het specifieke geval, totdat het niet meer mogelijk is om tijdens dezelfde operatie een implantaat te plaatsen. Deze situatie komt echter zeer zelden voor. Het plaatsen van het implantaat garandeert niet dat er daarna geen bril meer nodig is.
Gebruikelijke postoperatieve evolutie na een cataractoperatie
Na de ingreep wordt gedurende een bepaalde periode een lokale behandeling met oogdruppels of zalf toegepast. Er moet rekening worden gehouden met een bril of een verandering van bril.
Tijdens deze postoperatieve periode kan de patiënt een normaal leven leiden (lezen, kantoorwerk, televisie kijken, enz.), met enkele uitzonderingen:
- het oog moet tijdens de genezingsperiode worden beschermd tegen infectieuze agentia,
- autorijden is pas toegestaan nadat het gezichtsvermogen voldoende is hersteld en in overleg met de oogarts,
- het tillen van zware voorwerpen en het hanteren van gevaarlijke instrumenten moeten worden vermeden,
- het is uiteraard ook belangrijk om niet in de ogen te wrijven of het risico te lopen om
Bron: SFO
Wat zijn de belangrijkste complicaties van een cataractoperatie?
Hoewel deze chirurgische ingreep volledig gestandaardiseerd is en meestal uitstekende resultaten oplevert, ontsnapt ook deze ingreep niet aan de algemene regel dat geen enkele operatie zonder risico’s is. Er kunnen onmiddellijke of (zeer) vertraagde complicaties optreden.
Ernstige complicaties van cataractchirurgie zijn zeer zeldzaam. Ze kunnen een of meerdere heroperaties noodzakelijk maken of in uitzonderlijke gevallen leiden tot het verlies van het gezichtsvermogen van het geopereerde oog, of zelfs tot het verlies van het oog zelf.
De belangrijkste ernstige complicaties zijn: infecties, intraoculaire bloedingen, oedeem van het hoornvlies of de centrale retina, ernstige oculaire hypertensie, netvliesloslating of verergering van een reeds bestaande aandoening, scheuring van de lenskapsel, of zelfs het vallen van de lens in het glasvocht (het diepere deel van de oogbol), waardoor een of meerdere heroperaties nodig zijn.
Andere, minder ernstige complicaties kunnen optreden, zoals onvolledige genezing, een tijdelijk hematoom in het oogwit of het ooglid, allergie voor lokale behandelingen, waarneming van vliegende vlekjes, verhoogde gevoeligheid voor licht, kleine ontstekingen van het oog, verhoogde oogdruk, vervorming van het hoornvlies (astigmatisme)…
FAQ
1- Hoe verloopt een cataractoperatie?
De ingreep wordt in de meeste gevallen poliklinisch uitgevoerd: micro-incisie in het hoornvlies, gecontroleerde opening van de lenskapsel, faco-emulsificatie met ultrasone golven (de troebele lens wordt gefragmenteerd en vervolgens weggezogen) en plaatsing van een intraoculair implantaat in het kapselzakje. Afhankelijk van het centrum kan een femtosecondelaser worden gebruikt. Aan het einde van de ingreep worden antibiotische/ontstekingsremmende oogdruppels toegediend.
2- Wat is het traject van een geopereerde patiënt?
- Vooraf : consult, biometrie, keuze van implantaat, toestemming, instructies (oogdruppels, nuchter blijven/anesthesie).
- D-day : ontvangst, steriele voorbereiding, lokale verdoving (druppels of loco-regionale verdoving) ± lichte sedatie, ingreep, snack, begeleide ontslag.
- Na de ingreep : oogdruppels gedurende meerdere weken, vroege controle (24-72 u) en vervolgens na 3-4 weken. Aanpassing van de optische correctie wanneer het gezichtsvermogen gestabiliseerd is.
3- Hoe verloopt het herstel na de operatie?
- Dag 0–Dag 2 : mogelijk ongemak, prikkeling, wisselend zicht.
- Week 1 : geleidelijke verbetering ; doorgaan met oogdruppels ; inspanningen en water in het oog vermijden.
- Week 2–4 : geleidelijke hervatting van activiteiten ; medische controle.
- Stabilisatie : over het algemeen na ongeveer 1 maand (soms tot 2–3 maanden).
4- Ziet men beter na de ingreep?
- Ja, meestal de volgende dag, met een verbetering die enkele dagen/weken aanhoudt. De kleuren lijken levendiger. De ‘definitieve’ meting van de gezichtsscherpte en het voorschrijven van een bril gebeuren meestal wanneer het oog gestabiliseerd is (≈ 4–6 weken).
5- Wat is de 'beste' operatie / het beste implantaat?
De ‘beste’ keuze hangt af van uw ogen en uw behoeften:
- Monofocaal : uitstekend zicht op afstand (vaak ver); bril om te lezen.
- Torisch : corrigeert astigmatisme.
- Multifocaal/EDOF : streeft naar autonomie van de bril (ver + dichtbij/tussenafstand) ten koste van compromissen (halo’s, contrast afhankelijk van het geval).
Gezamenlijke beslissing met uw chirurg na biometrie en bespreking van uw activiteiten (lezen, computer, autorijden, enz.).
6- Wat mag ik na de operatie niet doen?
- Wrijf niet in uw ogen en druk er niet op.
- Vermijd zwembaden, sauna’s, water in uw ogen (douche met uw hoofd achterover) en oogmake-up gedurende ~2 weken.
- Gedurende ongeveer 3 weken geen zware inspanningen, geen zware lasten dragen en geen contactsporten beoefenen.
- Vermijd stoffige/irriterende omgevingen.
7- Wanneer mag ik autorijden? Met de auto reizen?
Wacht tot het zicht van het geopereerde oog stabiel is en uw chirurg u daarvoor toestemming geeft. In de praktijk gaan veel patiënten na ongeveer een week weer autorijden als aan de zicht- en wettelijke criteria is voldaan. Als passagier kunt u korte ritten maken zodra u zich daar prettig bij voelt.
8- Sporten, wandelen, fietsen?
- Wandelen : mogelijk vanaf dag 1–2, zonder te vermoeien.
- Rustig fietsen : na een paar dagen als u zich goed voelt, helm aanbevolen.
- Intense sporten/contactsporten : wacht ~3 weken (of specifiek advies).
9- Douchen, shampoo, kapper?
- Douchen : vanaf de volgende dag, waarbij water/zeep in de ogen moet worden vermeden (hoofd achterover).
- Haar wassen / kapper : meestal na 3 dagen, met voorzichtigheid (bescherm het oog).
10- Schermen & televisie?
Toegestaan indien comfortabel; begin met korte sessies en bouw deze geleidelijk op. Neem regelmatig pauzes en gebruik kunsttranen bij droge ogen.
11- Hoe wordt men verdoofd? Is dat pijnlijk?
Meestal lokale verdoving (topische druppels ± lokale injectie) met lichte sedatie. De ingreep is pijnloos; er kan een druk- of trekkend gevoel worden gevoeld.
12- Pijn na de operatie — hoe lang?
Gewoonlijk een lichte ongemakkelijkheid gedurende 24–48 uur. Een ernstige of aanhoudende pijn is niet normaal: neem onmiddellijk contact op met uw chirurg.
13- Meest voorkomende problemen?
- Droge ogen, tijdelijke halo’s/verblinding.
- Capsulofimosis / secundaire vertroebeling (vaak te behandelen met YAG-lasercapsulotomie tijdens een consult).
- Infectie (endoftalmie), netvliesloslating: zeldzaam maar ernstig; spoedgeval bij pijn, snel afnemend gezichtsvermogen, roodheid of afscheiding.
14- Zal ik daarna een bril moeten dragen?
Afhankelijk van het gekozen implantaat en uw oog kan een bril nog steeds nodig zijn (met name voor lezen/dichtbij kijken bij een monofocaal implantaat). Multifocale/EDOF-implantaten zijn bedoeld om de afhankelijkheid te verminderen, maar brengen compromissen met zich mee.
15- Wanneer moet ik mijn bril vervangen/een nieuwe bril laten maken?
Over het algemeen wacht men tot het oog gestabiliseerd is: vaak 4-6 weken na de ingreep (soms langer, afhankelijk van het geval en als het andere oog ook geopereerd moet worden).
16- Hoe slapen? Welke houdingen moet je vermijden?
- Slaap de eerste week indien mogelijk aan de tegenovergestelde kant van het geopereerde oog.
- Gebruik ’s nachts het beschermingsschild indien voorgeschreven.
- Vermijd in het begin om op het oog te leunen of met uw gezicht tegen het kussen te slapen.
17- Boven je hoofd werken / schoonmaken?
Vermijd gedurende ~1–2 weken langdurig voorovergebogen staan en het dragen van zware lasten. Geef de voorkeur aan lichte taken (eenvoudig koken, afwassen) afhankelijk van uw conditie.
18- Kan ik na de operatie alleen blijven?
Het is raadzaam om op de dag zelf en indien mogelijk ook tijdens de eerste nacht begeleiding te hebben. Pas daarna uw comfortniveau aan, met een telefoon binnen handbereik en de nodige nummers.
CONTACT
Wilt u een afspraak maken? U kunt bellen naar een van de vier locaties via de onderstaande knop, rechtstreeks online een afspraak maken in de rubriek Contact, of mij een bericht sturen in de rubriek Contact
De secretaresses van de oogheelkunde en het team van dokter Qin staan klaar om al uw vragen te beantwoorden en u alle informatie te geven die u nodig heeft om de beste keuze te maken. Ik heet u van harte welkom op een van de vier locaties.